Dr Milan Blagojević za Infomedia Balkan: Nedosljednost Ustavnog suda Republike Srpske
Nedavno je Ustavni sud Republike Srpske, na sjednici održanoj 31.1. ove godine, donio odluku broj U-19/23 kojom je utvrdio da član 16. stav 4. Zakona o pravima boraca nije u saglasnosti sa Ustavom Republike Srpske.
Podsjećanja radi, tom zakonskom odredbom bilo je propisano da Vlada Republike Srpske svojom odlukom utvrđuje osnovicu za obračun visine boračkih primanja. S tim u vezi pravilno je Ustavni sud postupio kada je za takvu odredbu utvrdio da je neustavna, jer se njome, kako je obrazloženo u toj odluci, "Narodna skupština djelimično odrekla svoje zakonodavne nadležnosti".
Drugim riječima Ustavni sud je time pravilno kazao da osnovica za obračun visine boračkih primanja treba biti propisana zakonom, a ne prepuštena Vladi da je ona određuje svojim podzakonskim propisom, pošto se time taj dio zakonodavne vlasti, koja po Ustavu pripada isključivo Narodnoj skupštini (i Vijeću naroda), neustavno predaje izvršnoj vlasti, odnosno Vladi.
Dakle, ovakav stav Ustavnog suda je pravilan, budući da je samo on u skladu sa Ustavom Republike Srpske.
Međutim, ovakvom odlukom Ustavni sud pokazuje i sopstvenu nedosljednost koja se ne primjećuje na prvi pogled.
Naime, i Zakon o penzijskom i invalidskom osiguranju Republike Srpske (Zakon o PIO) već godinama sadrži odredbe koja su neustavne, baš kao i odredba člana 16. stav 4. Zakona o pravima boraca.
Radi se o članovima 82-84a. Zakona o PIO. Tim članovima data je mogućnost usklađivanja vrijednosti opšteg boda prema procentu promjene prosječne neto plate u Republici Srpskoj u prethodnoj godini.
Naravno, nije sporna potreba tog usklađivanja, već je sporno, bolje reći neustavno, što je odlučivanje o tome prepušteno Vladi, koja je članom 84a. Zakona o PIO ovlašćena da vrši i vanredno usklađivanje opšteg boda i penzija.
Dakle, u suštini, time je Vladi, baš kao i kod člana 16. stav 4. Zakona o pravima boraca, Narodna skupština neustavno prenijela dio svoje zakonodavne nadležnosti.
Jer, članom 48. Zakona o PIO Narodna skupština je propisala da vrijednost opšteg boda iznosi 9,241875 KM. Ovako zakonom propisan opšti bod je važan, jer je članom 44. Zakona o PIO propisano da se visina starosne penzije osiguranika određuje tako što se njegovi lični bodovi pomnože sa vrijednošću opšteg boda na dan ostvarivanja prava.
Stoga, kada Zakon o PIO u članu 48. propiše da vrijednost opšteg boda iznosi 9,241875 KM, onda se ta vrijednost kasnije može mijenjati, tj. usklađivati samo zakonom, jer je to zakonski rezervat, a ne biti prepušteno Vladi ili nekom drugom organu (recimo Fondu PIO) da oni to rade svojim podzakonskim propisima, kao što je neustavno propisano članovima 82-84a. Zakona o PIO.
Zato, dakle, Ustavni sud i takve odredbe treba proglasiti neustavnim, baš kao i član 16. stav 4. Zakona o pravima boraca, jer je i tom zakonu baš kao i navedenim odredbama Zakona o PIO ista suština, a to je da je i u jednom i u drugom slučaju Narodna skupština suprotno Ustavu Republike Srpske dio svoje zakonodavne nadležnosti prenijela Vladi Republike Srpske.
Ustavni sud Republike Srpske može to da učini bez da čeka inicijativu od bilo koga u tom pravcu, jer on na osnovu Ustava Republike Srpske i Zakona o Ustavnom sudu Republike Srpske ima pravo da i sam pokrene postupak za ocjenu ustavnosti bilo kog zakona Republike Srpske, svaki put kada uoči neustavnost zakona ili neke njegove odredbe.
Nažalost, Ustavni sud to ne čini, u čemu pokazuje dosljednu nedosljednost.
Za Infomedia Balkan
Dr Milan Blagojević, ugledni univerzitetski profesor i doktor pravnih nauka, bivši član Senata Republike Srpske i pravni savjetnik srpskog člana Predsjedništva BiH, sudija Okružnog suda u Banja Luci koji je odbio da primijeni Zakon o privremenoj zabrani raspolaganja državnom imovinom Bosne i Hercegovine, koji je nametnuo visoki predstavnik u BiH, što je prvi takav slučaj u BiH pravosuđu.
Foto naslovna: VOA/Milan Blagojević (Courtasy Image)
Izvor: www.infomediabalkan.com
Pratite portal Infomedia Balkan i na društvenim mrežama: Fejsbuk i Tviter
